Τελικά τι είναι «ψυχική υγεία» ;

Ένας ευρύτερος ορισμός της ψυχικής υγείας ο οποίος προτάθηκε στη Μεγάλη Βρετανία λαμβάνει υπόψη τους παρακάτω τομείς ικανοτήτων:
1) την ικανότητα του ατόμου για ψυχολογική, συναισθηματική και
νοητική ανάπτυξη
2) την ικανότητά του ατόμου να δημιουργεί, να αναπτύσσει και να διατηρεί διαπροσωπικές σχέσεις αμοιβαίας ικανοποίησης
3) την ικανότητά του να κατανοεί τον εσωτερικό κόσμο των άλλων
για να έχει «ενσυναίσθηση»
4) την ικανότητά του να αντιμετωπίζει το ψυχολογικό στρες ως
αναπτυξιακή διαδικασία έτσι ώστε να μην παρεμποδίζει και να
μη βλάπτει την περαιτέρω εξέλιξή του και την ζωή του.

Μολονότι δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για την ψυχική υγεία, οι εννοιολογικές απόπειρες οι οποίες έχουν γίνει στην πλειοψηφία τους συναινούν πως αυτή δεν εξαντλείται μόνο στην απουσία ψυχικών και συναισθηματικών διαταραχών, αλλά εμπλουτίζεται με μια ευρεία κλίμακα θετικών ψυχολογικών καταστάσεων και κοινωνικών συμπεριφορών. Τέτοιες είναι η αυτό-αποτελεσματικότητα, η ικανότητα της θετικής ανταπόκρισης στις προκλήσεις της ζωής, η αυτονομία, η θετική αυτοεικόνα, η ικανότητα να σκέφτεται και να μαθαίνει κανείς, η θετική συνύπαρξη και η αλληλεπίδραση και η αναζήτηση και προσφορά βοήθειας.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (1998):
«Ψυχική υγεία είναι η κατάσταση της συναισθηματικής ευεξίας,
όπου το άτομο μπορεί να ζει και να εργάζεται με άνεση μέσα
στην κοινότητα και να ικανοποιείται από τα προσωπικά του
χαρακτηριστικά και τα επιτεύγματα».
Οι σύγχρονοι ορισμοί της ψυχικής υγείας δίνουν έμφαση στην πλήρη και θετική ανάπτυξη του ατόμου σε ποικίλους τομείς και όχι μόνο στην απουσία ψυχικής διαταραχής.

Ειδικότερα, η ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων ατόμων αφορά τους ακόλουθους τομείς:
1) την ικανότητα του ατόμου να αρχίζει και να διατηρεί
ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις
2) την συνεχή εξέλιξη της ψυχολογικής ανάπτυξης
3) την ικανότητα του ατόμου να παίζει και να μαθαίνει έτσι ώστε τα
επιτεύγματά του να είναι ανάλογα με την ηλικία του και το
νοητικό του επίπεδο
4) την εξέλιξη της επίγνωσης του ηθικά ορθού και του μη
αποδεκτού
5) το βαθμό του ψυχολογικού στρες και της προβληματικής
συμπεριφοράς μέσα στα φυσιολογικά όρια σε σχέση με την
ηλικία του παιδιού και το περιβάλλον όπου ζει.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια καθορισμού της ψυχικής υγείας με βάση ορισμένα χαρακτηριστικά που καλύπτουν το σύνολο του τρόπου ζωής του ατόμου, σε μια δεδομένη χρονική στιγμή και σε ένα δεδομένο κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο.
Τα βασικά ατομικά στοιχεί που συνθέτουν την ψυχική υγεία θεωρούνται ότι είναι:
Ικανότητα προσαρμογής
Επίγνωση εαυτού
Επίγνωση ενός στόχου και σκοπού στη ζωή
Επίγνωση των αναγκών του συνανθρώπου
Επίγνωση του κοινωνικού ρόλου
Αντοχή στις ψυχοπιεστικές συνθήκες του περιβάλλοντος.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου. Στόχος της είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και η εκπαίδευση γύρω από τις ψυχικές ασθένειες σε όλο τον κόσμο, καθώς και η κινητοποίηση των προσπαθειών για τη στήριξη της ψυχικής υγείας.

Επιμέλεια : Τσάτσου Ιωάννα ,Νοσηλεύτρια ΠΕ,MSc,PhDc